Mắc khén Hà Giang / 250g

Với những ai đã từng nghe qua về các đặc sản Hà Giang thì chắc hẳn sẽ vô cùng quen thuộc với hạt Mắc Khén – thứ gia vị có hương thơm riêng biệt mà không một loại gia vị nào có thể giống được.

Hạt Mắc Khén là một phần trong các bữa cơm của những người dân tộc vùng núi Hà Giang. Hạt Mắc Khén rất thơm – cái mùi thơm quyến rũ, mê hoặc khiến cho du khách thập phương đều từng thắc mắc rằng tại sao trên đời lại có mộ mùi hương vừa ngọt, vừa nồng rồi lại có chút say say như vậy. Mặc dù hạt Mắc Khén không cay như ớt, không nồng như tiêu nhưng nó lại có một hương thơm nồng dịu, khi nếm thử, sẽ cảm thấy vị hơi tê tê trên đầu lưỡi và một chút đắng nhẹ nhưng dư vị đọng lại lại là vị ngòn ngọt. Hạt Mắc Khén thường được dùng như một nguyên liệu không thể thiếu trong các món cá nướng, thịt nướng, hoặc dùng để pha nước chấm.

Mắc khén là một loại cây thân gỗ mọc tự nhiên rất nhiều trong rừng tại các tỉnh miền núi phía bắc nước ta đặc biệt có nhiều ở các tỉnh: Điện Biên, Lào Cai, Lai Châu, Sơn La, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn. Cây mắc khén mọc thẳng đứng, thân cây to có thể cao từ 15m đến 20m, vỏ cây nhẵn và có nhiều núm gai. Bởi vậy việc thu hái mắc khén cũng khá là khó khăn vất vả, đặc biệt là vào mùa mưa.

Hoa mắc khén có dạng chùm giống như hoa xoan nhà. Tuy nhiên hoa ra rất sai và có màu vàng nhạt, mùi thơm của nó cũng nồng nàn mang hương vị của núi rừng và có thể nói hoa của loài cây này là nét đẹp “hiên ngang” giữa đại ngàn Tây Bắc. Đến mùa từ tháng 10 – 12 hàng năm mới có quả chín và khi đó ta có thể thu hoạch mắc khén. Mắc khén được thu hoạch theo từng chùm rồi buộc lại thành bó, hong dưới nắng hoặc treo lên gác bếp cho khô.

Quả mắc khén khi chín có thể có màu hồng nhạt hoặc màu xanh đậm. Mùi thơm của loại quả này cũng khá đặc biệt: chỉ cần lướt qua là các bạn có thể cảm nhận được mùi của hoa hồi xen lẫn hương vị thanh mát của chanh và bùi bùi của quýt. Thực sự nếu như lần đầu thưởng thức các bạn chắc chắn khó có thể cảm nhận hết được. Bởi vậy loại quả này còn được người dân nơi đây ví với cái tên rất đặc biệt “Tinh hoa của ẩm thực Tây Bắc”.

100% hạt mắc khén từ núi rừng Hà Giang.

Cách sơ chế hạt mắc khén:

Để lưu lại được hương vị thơm ngon đặc biệt thì mắc khén phải được sơ chế đúng cách. Bạn chỉ nên lấy một lượng vừa đủ dùng để sơ chế, làm đến đâu dùng đấy là ngon nhất, rồi rang đều trên chảo, để nhỏ lửa. Sau khi rang nóng để từ 30 - 45 phút rồi đem giã nhỏ hoặc xay thành bột (tốt nhất thì nên xay). Do mắc khén có chứa nhiều tinh dầu nên nếu xay ngay sau khi rang (khi còn nóng) sẽ bị dính và bột xay ra không được mịn. Bạn cũng có thể cho vào cối xay tiêu gia đình để xay, không cần thiết phải mịn quá, chỉ cần đủ nhỏ như hạt tiêu là có thể sử dụng được. Sau đó bạn cho vào lọ nhựa hoặc thủy tinh bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát.

Cách dùng hạt mắc khén:

Hạt mắc khén được biết đến là một loại gia vị đặc sản Hà Giang nổi tiếng bên cạnh hạt dổi. Món ăn của người dân Hà Giang sẽ kém ngon đi vài phần nếu thiếu gia vị mắc khén. Một số cách dùng hạt mắc khén chế biến mà Quà đất Việt gợi ý cho bạn:

• Dùng Mắc khén để tẩm ướp các món nướng: Chỉ cần cho một lượng nhỏ mắc khén cùng các gia vị khác ướp vào thịt lợn, thịt trâu hoặc cá nướng thôi là đã tạo ra hương vị khó quên rồi đấy.
• Dùng Mắc khén pha nước chấm: Cho thêm một chút bột mắc khén đã rang xay thơm vào nước chấm thì đảm bảo bạn chấm món gì cũng ngon. Đặc biệt nước chấm mắc khén cực kỳ hợp với món cá, thịt chiên hoặc nướng.
• Dùng Mắc khén làm chẳm chéo: Dùng mắc khén, muối hột rang khô, ớt tươi hoặc khô bỏ hột nướng giòn thêm cả hạt dổi rừng nướng lại càng ngon. Sau đó đem tất cả giã chung cho quyện vào nhau. Chỉ cần vắt thêm chút chanh bạn sẽ có món chẳm chéo với mùi thơm hăng hắc, nồng nàn của núi rừng cùng vị cay cay, chua chua rất quyến rũ.
• Dùng Mắc khén cho món rán: Chúng ta có thể sử dụng mắc khén cho món rán. Hương vị mắc khén thơm thơm, cay cay chắc chắn không một gia vị nào khác có sự đặc biệt này.
• Dùng hạt mắc khén tẩm ướp làm thịt khô: Thịt bò, thịt trâu khô, gác bếp là món ăn yêu thích của nhiều người khi tới Hà Giang. Tại sao món ăn này lại có hương vị đặc biệt khiến nhiều người mê mẩn đến vậy. Đó chính vì món thịt đặc sản được người dân tẩm ướp bằng thứ gia vị mắc khén đặc trưng nơi đây.